25 Φεβρουαρίου η Σκόπελος γιορτάζει τον Προστάτη και Πολυούχο της Άγιο Ρηγίνο

Ο Άγιος Ρηγίνος και ο Δράκος της Σκοπέλου

Κάθε 25η Φεβρουαρίου, η Σκόπελος τιμά τον προστάτη και πολυούχο της Άγιο Ρηγίνο. Κάτοικοι των γειτονικών νησιών (Σκιάθου, Αλοννήσου) και χωριών (Έλιους και Γλώσσας) αλλά και απο όλη την Ελλάδα, επισκέπτονται την μονή του Αγίου Ρηγίνου στην Χώρα της Σκοπέλου, προκειμένου να προσκυνήσουν και να αποδώσουν φόρο τιμής, στον Άγιο. Ένας απο τους πιο γνωστούς και εντυπωσιακούς θρύλους της Σκοπέλου, είναι αυτός που αναφέρεται στον Δράκο που ζούσε στο νησί και εξοντώθηκε απο τον επίσκοπο της και έπειτα άγιο και πολυούχο της, τον Άγιο Ρηγίνο.

Ρηγίνος, Επίσκοπος Σκοπέλων

Ο Άγιος Ρηγίνος πιθανολογείται ότι ήταν ο πρώτος Επίσκοπος των Βορείων Σποράδων, υπαγόμενος στον Μητροπολίτη Λαρίσης, με τον τίτλο Επίσκοπος Σκοπέλων. Καταγόταν απο τη Λεβάδεια, απο γονείς χριστιανούς. Το 343­-344 έλαβε μέρος στη Σύνοδο της Σαρδικής (σήμερα Σόφια), όπου κατά το Μηναίον της εκκλησίας, “πάσας τας αιρέσεις δια του λόγου αυτού και της παρησίας ηφάνισεν”.

Κατά το διωγμό των Χριστιανών του έτους 362, εξαιτίας του οποίου ο υποκινητής Αυτοκράτωρ Ιουλιανός αποκλήθηκε Παραβάτης ή Αποστάτης, ο Ρηγίνος συνελήφθη απο τον Έπαρχο και υποβλήθηκε σε βασανιστήρια για να απαρνηθεί την πίστη του. Δεν υπέκυψε , με συνέπεια να καρατομηθεί (αποκεφαλισθεί) μαζί με σαράντα Χριστιανούς Σκοπελίτες στις 25 Φεβρουαρίου.

Το εικονοστάσι στη θέση “Γεφύρι” και ο Ναός του Αγίου Ρηγίνου

Το 1903 ανεγέρθηκε στον τόπο του μαρτυρίου του Αγίου, ένα επιβλητικού εικονοστάσιο. Στο μοναστήρι, που φέρει το όνομα του, βρίσκεται ο τάφος του και η εκκλησία που κτίστηκε το 1966 με χορηγία και προσφορά εργασίας Σκοπελιτών, στην θέση παλαιότερου ναού που καταστράφηκε στους σεισμούς το 1964 και 1965. Μέρος των οστών του Αγίου φυλάσσεται σε λειψανοθήκη στον καθεδρικό ναό της Γεννήσεως του Χριστού, στην Χώρα της Σκοπέλου.

Ο Άγιος Ρηγίνος και η μάχη του με τον Δράκο

Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, πριν τον 4ο αιώνα, υπήρχε στο νησί της Σκοπέλου, ένα τεράστιο φίδι (δράκος), που κυνηγούσε και κατασπάραζε όποιον άνθρωπο συναντούσε. Όπως γράφει και ο Νίκος Γεωργαράς, ο Δράκος αυτός, πιθανώς να συμβολίζει την ειδωλολατρία που επικρατούσε στην Σκόπελο πριν πάει ο Ρηγίνος εκεί ως επίσκοπος και την εξαλείψει με τη διάδοση της χριστιανικής θρησκείας. Λέγεται πως ο Άγιος Ρηγίνος πολέμησε με τον Δράκο, σε μια περιοχή όπου υπήρχε βουνό και στους πρόποδες αυτούς θάλασσα. Ο Άγιος πρόσταξε τον Δράκο να σχισεί το βουνό στη μέση και πέσει στη θάλασσα, και αυτό έγινε, ο Δράκος χώρισε το βουνό στη μέση και έπεσε μέσα στη θάλασσα και πνίγηκε. Η θέση αυτή ονομάστηκε “Δρακοντόσχισμα” και υπάρχει εκεί προς τιμήν του Αγίου, εικονοστάσι με την εικόνα της νίκης του Αγίου Ρηγίνου επί του Δράκου.

Καισαρίου Δαπόντε , Εγκώμιον εις τον Άγιο Ρηγίνον *:

Πως το νησί η Σκόπελος αφ’ ου εκατοικήθει πάλαι απο τους Έλληνας και ούτως εκοσμήθη και είναι ως της σήμερον ελληνικά σημεία, κτίρια , λίθοι , μάρμαρα, μονόλιθα μνημεία, με γράμματα ελληνικά, ονόματα ελλήνων, σοφών ανθρώπων και γνωστών των παλαιών εκείνων, ύστερα ερημώθηκε, τις οίδε την αιτίαν, και άνθρωποι εις το νησί δεν είχαν κατοικία.

Τότε εγεννήθηκε λοιπόν ο δράκοντας εκείνος, όπου τον εξοστράκισεν ο Άγιος Ρηγίνος. Ή ίσως εγεννήθηκε όταν εκατοικούσαν οι άνθρωποι εις το νησί ετούτο και εζούσαν. Και ύστερ’ αναχώρησαν δια την κατοικίαν του όφεως του φοβερού τούτου και την ζημίαν. Ή ήσαν και οι άνθρωποι, ήταν και το θηρίον, καθώς ηκούσθη και αλλούς εις το αυτό νησίον. Και δια τούτο έρριπταν εκ τόπων των πλησίων των καταδίκων περισσούς, κι έτρωγε το θηρίον. Όταν λοιπόν μπαρκάριζαν μια φοράν ανθρώπους για να τους ρίψουν στο νησί εκεί ως κακοτρόπους, τυχαίνει και ο Άγιος μαθαίνει την αιτίαν και επόνεσεν ως συμπαθής, επλήγη την καρδίαν.

Και στέκεται, παρακαλεί και τέλος καταπείθει, να έμβει και αυτός μαζί, καθάπερ ηβουλήθη. Ιδέτε σας παρακαλώ, εδώ φιλανθρωπίαν, του φιλανθρώπου Ιησού βεβαία παρομοίαν, γιατί δια το δίκαιον ίσως τινάς τολμήσει ως λέγει ο Απόστολος να αδικοθανατήσει. Αμή δια αμαρτωλούς, θανάτου τους αξίους, το είδαμεν εις τον Χριστόν μόνον και στους Αγίους. Μετά των καταδίκων ούν ο Άγιος εμβαίνει, και εις την Σκόπελον μαζί με εκείνους υπαγαίνει. Έγινεν ως κατάδικος ο δικαστής θηρίου, δια να σώσει τας ψυχάς, ως μιμητής Κυρίου. Μετά ανόμων αι αυτός ομοίων ελογίσθη, δια τον νόμον του Χριστού, διό εμακαρίσθη. Ο μέγας μου Νικόλαος γλιτώνει, πλην αξίους, ο μέγας δε Ρηγίνος μου τους επιθανατίους. Έκείνος το ‘ καμε θαρρών στον μέγαν Κωνσταντίνον, δεν είναι δε τοιούτον τι εδώ εις τον Ρηγίνον.

Τρέχει λοιπόν εβγαίνοντας έξω να πολεμήσει, υπάγει μετά του εχθρού μάχην να συγκροτήσει. Δράκοντας είναι ο εχθρός, οι όνυχες τα βέλη, και οι όδοντες μάχαιρα, τι ούν ποιήσαι μέλλει, άνθρωπος είναι μοναχός, κι αυτός δίχως δοξάρι, δίχως σκουτάρι και σπαθί και δίχως καν κοντάρι; Ο Άγιος Γεώργιος καν ήταν καβαλάρης και με κοντάρι , με σπαθί και εν συντόμω Άρης. Ο Ηρακλής είχε σπαθί και είχε και φωτίαν, είχε και τον Ιόλαον, και έκαμε δουλείαν. Αυτός ένας καλόγηρος, μόνον με τον σταυρό του, με το επιτραχήλι του και τον ευλογητόν του, ενίκησεν ο άνθρωπος, ο δράκοντας νικάται, ο άοπλος δεν βλάπτεται, ο ένοπλος χαλάται. Ενίκησε’ ο καλόγηρος τον όφιν, το θηρίον, το φοβερόν εις ολουνούς, εκτός δε των Αγίων. Ενίκησεν ο Τίμιος Σταυρός ο του Κυρίου, νικήσας και την δύναμιν του νοητού θηρίου.

Ο τόπος όπου έγινεν ο πόλεμος, η μάχη, έτυχε κάποιον βουνόν εκεί κοντά του να έχει. Προστάζει ουν ο νικητής τον δράκοντα να σχίσει, όλον εκείνον το βουνόν στη μέση να χωρίσει, και να περάσει εν ταυτώ του λόγου του να ρίξει εις την πλησίον θάλασσα, ολόγυρα να πνίξει. Καθώς και ο υπαίτιος τον πρόσταξε να πάγει, να πέσει μέσα στη φωτιά, κι επήγεν και υπετάγη. Και τούτα δια την φωνήν την φοβεράν και θείαν, την ιδού δίδωμι υμίν ισχύν και εξουσίαν του να πατειτ’ επάνωθεν οφέων και σκορπίων και τα εξής, ως φαίνονται εις τόπον τον οικείον. Και εν τω άμα σχίζεται το όρος αοράτως, και μέσα ο εχθρός, φθείρεται κατά κράτος. Και στέκει ως την σήμερον ο τόπος χωρισμένος τον λεν και Δρακοντόσχισμα, ως σεσημειωμένος. Τούτο ηκούσθη πανταχού, και τρέχουν και ιδούσι και βλέποντες οι άνθρωποι, τον νικητή τιμούσι. Συνάζονται απο παντού, έρχονται , κατοικούσι και της Σκοπέλου το νησί γεμίζουσι, πληρούσι. Πάλιν η Σκόπελος αυτή λαμβάνει την στολή της, και εις του εγκατοίκους της δείχνει την αρετήν της.

{Κ.Δαπόντες. Σκοπελίτης μοναχός, λόγιος, θρησκευτικός συγγραφέας, χρονικογράφος, αυτοβιογράφος, απο τους πιό σημαντικούς του 17 ου αιώνα. Το παρόν είναι απόσπασμα απο την Εξήγησις της θείας λειτουργίας, Βιέννη 1795, Μέρος Ε’, “Είς τον Άγιον Ρηγίνον” (σελίδα 181­184). Η ορθογραφία και η στίξη του πρωτοτύπου έχουν εδώ εν μέρει εξομαλυνθεί}.

Πηγή: Νίκου Νικολαϊδου “Σκοπελίτικοι Παλμοί” | Καταγραφή: Πολιτιστικός και Λαογραφικός Σύλλογος Σκοπέλου
Φωτογραφία: αρχείο Κατερίνας Μπετσάνη

Πηγή: www.topoikaitropoi.gr/syllogoi/politistikos-ke-laografikos-sillogos-skopelou