Κλείσιμο Χάρτη 

  Χάρτης/Αναζήτηση Συλλόγων 

“Στα Αρβανίτικα” με την Κατερίνα Μάρθα Κλαρκ

Έχετε κάποια απορία ή παρατήρηση για το παρόν περιεχόμενο; Θα χαρούμε να σας ακούσουμε!

Η πρώτη κινηματογραφική έρευνα και καταγραφή που έχει γίνει μέχρι σήμερα για τους Αρβανίτες.

Η Κατερίνα Μάρθα Κλάρκ, documentary maker, από μικρή είχε το μεράκι της καταγραφής κι έτσι δεν άργησε να ασχοληθεί με την καταγραφή στοιχείων της δικής της καταγωγής, δημιουργώντας ένα ντοκιμαντέρ … “Στα Αρβανίτικα”.  Η Αρβανίτισσα Κατερίνα πραγματοποίησε την πρώτη κινηματογραφική καταγραφή της αρβανίτικης διαλέκτου και το αποτέλεσμα την δικαιώνει. Ένας γλυκός άνθρωπος, με ωραίο λόγο, ξεχωριστό ταπεραμέντο και αρβανίτικο τσαγανό, που σε κερδίζει από το πρώτο λεπτό. 
Το ντοκιμαντέρ “Στα Αρβανίτικα” είναι μία παραγωγή της Corrupt Corporation και προβάλλεται από την Πέμπτη 25 Απριλίου 2019 έως την Τετάρτη 8 Μαΐου στις 20:00μμ στο Studio New Star Art Cinema.

Κατερίνα, πότε ξεκινά η δική σου επαφή με “Τα αρβανίτικα”; Ποια η σχέση σου με το αρβανίτικο στοιχείο;

Τα αρβανίτικα τα πρωτοάκουσα στο σπίτι των παπούδων μου. Η οικογένεια της μητέρας μου είναι Αρβανίτες από τα Βίλλια Αττικής. Η γλώσσα αυτή με παραξένευε, διότι ήταν η μυστική γλώσσα του παππού και της γιαγιάς και μπορούσαν να λένε τα αστεία τους ανενόχλητοι. Ο Καναδός πατέρας μου επέμενε να μου μάθουν να μιλάω Αρβανίτικα κι έτσι έμαθα ό,τι έμαθα που δεν είναι δυστυχώς πολλά.

Μίλησέ μας για τη δική σου ιστορία. Πώς προέκυψε το μεράκι των ντοκιμαντέρ και των γυρισμάτων;

Είχα ξεκινήσει να καταγράφω με την κάμερά μου τα αρβανίτικα της οικογένειας ως ντοκουμέντο κι όταν πέθανε ο παππούς μου, η μητέρα μου που τον λάτρευε, μου ζήτησε να κάνω ένα ντοκιμαντέρ προς τιμήν του.

Έτσι ξεκίνησα γυρίσματα με τον φωτογράφο Προκόπη Δάφνο, στην συνέχεια συνεργάστηκα με την ερευνήτρια Έλενα Μπότση και την μεταφράστρια Δήμητρα Κώνστα, κι ύστερα από μερικά χρόνια ολοκληρώθηκε το ντοκιμαντέρ “Στα Αρβανίτικα” που προβλήθηκε επιτυχώς στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, στη συνέχεια στην Ξάνθη, Σάμο, Αμοργό, στην γενέτειρά του στα Βίλλια, και τώρα συνεχίζονται οι προβολές στον ιστορικό κινηματογράφο Στούνιο στην Αθήνα, καθημερινά στις 8μμ.

Περιέγραψέ μας το χρονικό του ντοκιμαντέρ “Στα αρβανίτικα”. Τι θα παρακολουθήσει ο θεατής;

Το ντοκιμαντέρ “Στα Αρβανίτικα” παρακολουθεί την ιστορία των Αρβανιτών με την πολύτιμη συμβολή της ερευνήτριας Δρ. Κοινωνιογλωσσολογίας Έλενα Μπότση που έκανε το διδακτορικό της κι ερεύνησε τα Αρβανίτικα και τους Αρβανίτες. Πέραν από την ιστορική αναφορά, εξερευνάμε την γλώσσα τους που χάνεται και την ιδιαίτερη κουλτούρα τους, με το αρβανίτικο κεφάλι, το μαύρο χιούμορ, τα σόκιν ανέκδοτα και τις δυναμικές γυναίκες που κάνουν συχνά κουμάντο. Χάρις στην μεταφράστρια Δήμητρα Κώνστα από τα Βίλλια, μπορέσαμε να εισχωρήσουμε σε καφενεία και στην ουσία του αρβανίτικου πνεύματος.

Πόσο καιρό προετοιμάζεις αυτό το ντοκιμαντέρ; Είχες βοήθεια από ανθρώπους;

Το ντοκιμαντέρ αυτό το προετοιμάζω από 20 χρονών, όταν ξεκίνησα να τραβάω την οικογένειά μου ως ντοκουμέντο για τα αρβανίτικα, επειδή είναι μια θνήσκουσα γλώσσα. Ύστερα, η εντολή αλλά και η βοήθεια δόθηκε από την μητέρα μου, που μου παρήγγειλε κατά κάποιον τρόπο, το ντοκιμαντέρ ενώ χρηματοδότησε και την ολοκλήρωσή του. Για αυτό το ντοκιμαντέρ “Στα Αρβανίτικα” είναι αφιερωμένο στην Αρβανίτισσα μητέρα μου, Λαμπρινή Παγώνη. Πέραν αυτού, με στήριξαν οι βασικοί μου συνεργάτες Έλενα Μπότση και Δήμητρα Κώνστα που προαναφέρθηκαν, καθώς και Αρβανίτες που κινητοποιήθηκαν να στηρίξουν το crowdfunding για την ολοκλήρωση του έργου. Καθώς ήταν μια προσπάθεια ουσιαστικά αυτοχρηματοδοτούμενη, ήταν μεγάλη η συνεισφορά όλων και των συνεργατών, και στην φωτογραφία, στην ηχοληψία, στο μοντάζ, κι έτσι το ντοκιμαντέρ αυτό είναι ένα επίτευγμα όλων κι ολοκληρώθηκε χάρη στο μεράκι τους.

Καιρός είναι να ξεπεράσουμε τα κολλήματα και να επιτρέψουμε τη διατήρηση της αρβανίτικης παράδοσης, όπως γίνεται για παράδειγμα στην κάτω Ιταλία, όπου επίσης υπάρχουν πολλοί Αρβανίτες.


Ποιο ήταν το ερέθισμά σου ώστε να ασχοληθείς με την προβολή της αρβανίτικης διαλέκτου, τη στιγμή που ελάχιστοι το έχουν κάνει ως τώρα;

Πέραν από την προαναφερθείσα μητρική επιρροή κι υποστήριξη, ο λόγος που με ώθησε στη δημιουργία αυτού του ντοκιμαντέρ ήταν ότι επρόκειτο για ένα θέμα ταμπού, ενώ σήμερα η γλώσσα δυστυχώς κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Στην επαφή μου με την γλώσσα, ανακάλυψα προτερήματα του λακωνικού αυτού μεταφορέα σκωπτικού χιούμορ και πνεύματος των Αρβανιτών, που συνάμα εκφράζει μια φιλοσοφία που βοηθάει στην ζωή.

Πόσο εύκολο ήταν να αποτυπώσεις την αρβανίτικη διάλεκτο στον φακό σου; Συνάντησες δυσκολίες;

Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν η δική μου ελλειπτική γνώση της γλώσσας, αλλά κι εδώ είχα εξαιρετική συνεργασία με την Δήμητρα Κώνστα, δημοτική σύμβουλο Βιλλίων κι ένθερμη Αρβανίτισσα, η οποία μετέφρασε αλλά και συμμετείχε στην ταινία.

Ποιο στιγμιότυπο από όλο το ταξίδι της δημιουργίας του ντοκιμαντέρ αυτού ξεχωρίζεις;

Θα μου μείνει για πάντα στο μυαλό, όπως έχω ξαναπεί, το αρβανίτικο χιούμορ. Στο Κριεκούκι συναντήσαμε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας και τα ανέκδοτα που μας είπαν ήταν τόσο προκλητικά, που μπορέσαμε μόνο λίγα να συμπεριλάβουμε στο ντοκιμαντέρ.

Υπάρχει μεμονωμένο ενδιαφέρον από τη νέα γενιά, αλλά θα πρέπει να γίνει οργανωμένη προσπάθεια για την εκμάθηση και διατήρηση της αρβανίτικης γλώσσας.

Γιατί πιστεύεις ότι δεν υπάρχουν πολλές, αντίστοιχες προσπάθειες με την δική σου, σχετικές δηλαδή με την ανάδειξη της αρβανίτικης διαλέκτου και κατ’ επέκταση παράδοσης; Θεωρείς ότι υπάρχει κάποιου είδους “φόβια” κι αν ναι, γιατί συμβαίνει αυτό;

Υπήρχε δυστυχώς στο παρελθόν κάτι σαν φοβία και ταμπού σε αυτό το θέμα, διότι θεωρήθηκε ευρέως η γλώσσα ως μοναδικό κριτήριο ελληνικότητας κι όποιος μιλούσε άλλην γλώσσα, αντιμετωπιζόταν με καχυποψία. Αυτό ξεκίνησε από την δεκαετία του ’30 και τη δικτατορία του Μεταξά, όπου απαγορεύτηκαν τα αρβανίτικα στα σχολεία. Προηγουμένως, δεν θα τολμούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο, διότι πολλοί πρωτεργάτες της Επανάστασης του ’21 ήταν αρβανίτικης καταγωγής (Μπουμπουλίνα, Μπότσαρης, Σουλιώτες και άλλοι) και θα αντιδρούσαν.

Καιρός είναι όμως να ξεπεράσουμε τέτοια κολλήματα και να επιτρέψουμε τη διατήρηση της παράδοσης, όπως γίνεται για παράδειγμα στην κάτω Ιταλία όπου επίσης υπάρχουν Αρβανίτες. Η Ιταλία ενθαρρύνει κι επιδοτεί την εκμάθηση της γλώσσας και την διατήρηση της κουλτούρας τους. Οι Αρβανίτες της κάτω Ιταλίας θεωρούν μάλιστα πατρίδα τους τον Μοριά απ’όπου προήλθαν.

Από όσα αποκόμισες από το ντοκιμαντέρ, ποια θεωρείς ότι είναι η σχέση των νέων ανθρώπων με την αρβανίτικη διάλεκτο αλλά και παράδοση; Υπάρχει ενδιαφέρον από τη μεριά τους γι’αυτήν προκειμένου να συνεχίσει να υπάρχει;

Υπάρχει μεμονωμένο ενδιαφέρον από την νέα γενιά, αλλά θα πρέπει να γίνει οργανωμένη προσπάθεια για την εκμάθηση και διατήρηση της γλώσσας. Δεν είναι καθόλου εύκολη γλώσσα, οπότε πρέπει να γίνουν μαθήματα, να γίνουν κάποια σχολεία. Όσον αφορά την παράδοση, ήθη έθιμα και χορούς μπορώ να πω ότι υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση των νέων στα Βίλλια, χάρις στον εξαιρετικό χοροδιδάσκαλο Δημήτρη Λούκο, ανηψιό της Έλλης Λαμπέτη.

Ποια τα σχόλια των Αρβανιτών για το ντοκιμαντέρ σου μέχρι στιγμής;

Τα σχόλια μέχρι στιγμής είναι θετικά ευτυχώς, γιατί δεν είμαστε κι εύκολοι άνθρωποι οι Αρβανίτες. Πολλοί μάλιστα χρηματοδότησαν την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ για την προβολή του στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, μέσω του crowdfunding που οργανώσαμε. Αυτό που θέλουν οι περισσότεροι είναι να γίνει μια πανελλαδική έρευνα και καταγραφή των Αρβανιτών, κάτι που η αυτοχρηματοδότηση της μητέρας μου δεν επέτρεπε κι έτσι επικεντρωθήκαμε στα Βίλλια, στο Κριεκούκι και στην περιοχή Θηβών.

Πληροφορίες για το ντοκιμαντέρ
Παραγωγή: Corrupt Corporation
Από Πέμπτη 25 Απριλίου 2019 στις 20:00μμ έως Τετάρτη 8 Μαΐου στο
Studio New Star Art Cinema (Σπάρτης & Σταυροπούλου 33, Αθήνα)
Τηλέφωνο: 210-8640054
Συντελεστές Ντοκιμαντέρ
Σενάριο-Σκηνοθεσία: Κατερίνα-Μάρθα Κλαρκ
Μοντάζ: Ελένη Τόγια
Ερευνα: Έλενα Μπότση
Μετάφραση: Δήμητρα Κώνστα
Παραγωγή: Ελλάδα, 2019
Διανομη NEW STAR

Gallery

Σχόλια Χρηστών

x

Δείτε Επίσης

Συνέντευξη με τον .. πολυπράγμονα Δημήτρη Μπάκο

Συνέντευξη με τον χοροδιδάσκαλο και μουσικό Δημήτρη Μπάκο