Τα εισόδια της Θεοτόκου σήμερα – Γιορτάζουν οι Απανταχού Αλατσατιανοί

Τα Εισόδια της Θεοτόκου

«Σήμερον της ευδοκίας Θεού το προοίμιον, και της των ανθρώπων σωτηρίας η προκήρυξις. Εν ναώ του Θεού τρανώς η Παρθένος δείκνυται, και τον Χριστόν τοις πάσι προκαταγγέλλεται. Αυτή και ημείς μεγαλοφώνως βοήσωμεν˙ Χαίρε της οικονομίας του Κτίστου η εκπλήρωσις». Μία από τις κυριότερες και μεγαλύτερες Θεομητορικές εορτές του έτους είναι τα «Εισόδια» της Θεοτόκου. Η Εκκλησία μας την τιμά στις 21 Νοεμβρίου, με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Η σημασία της εορτής αυτής είναι μεγάλη και ιερή. Αποτελεί τήν βάση και την αρχή για όλη την μετέπειτα ζωή της Θεοτόκου.

Όπως γνωρίζουμε, η Παναγία Θεοτόκος, γεννήθηκε από γονείς γηραιούς, τον Ιωακείμ και την Άννα, που είχαν παρακαλέσει με πολύ πόνο τον Θεό να τους δώση ένα τέκνο και να το αφιερώσουν στο Ναό Του.

Πραγματικά, αυτό και έκαναν. Οταν δηλαδή η Μαρία έγινε τριών ετών την έφεραν οι ίδιοι οι γονείς της στο Ναό και την παρέδωσαν στα χέρια του Ζαχαρία του ιερέα. Αυτός την αγκάλιασε, την ευλόγησε και είπε: «Εμεγάλυνε ο Κύριος το ονομά σου σε όλες τις γενεές. Με σένα θα ευλογηθούν τα έθνη και ο Κύριος θα λυτρώση τους υιούς του Ισραήλ».

Και ανέβασε την τριετή Μαρία στο εσωτερικό του θυσιαστηρίου, όπου ο Θεός την χαρίτωσε. Και ευφράνθηκε η Παναγία και με αγαλλίαση ψυχής εσκίρτησε και όλοι πνευματικά πανηγύρισαν που έμεινε στο Ναό τον Άγιο, για να αγιασθεί και να γίνει αργότερα η Μητέρα του ίδιου του Θεού

Λαογραφία

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου για τους αγρότες, που την ονομάζουν, «της Παναγιάς της Αρχισπορίτισσας», της «Μεσοσπορίτισσας» ή της «Ξεσπορίτισσας», ανάλογα σε ποιο στάδιο βρίσκεται η σπορά. Λέγεται και «Πολυσπορίτισσα», επειδή την ημέρα αυτή συνηθίζουν να βράζουν σπόρους από τα γεωργικά τους προϊόντα, που άλλα τρώγουν και άλλα προσφέρουν για τα «χρόνια πολλά» και την ευδοκίμηση της σποράς. Σπόρους πηγαίνουν για ευλογία και στην εκκλησία. Συνηθίζονται και μετεωρολογικές προβλέψεις. Όπως λέγουν «την ημέρα αυτή βασιλεύει η Πούλια, και όπως θα κάμει αυτή τη μέρα, θα κάμει και τις κατοπινές σαράντα μέρες».

Τα Αλάτσατα Μικράς Ασίας και ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου

Τα Αλάτσατα (1640-1922), βρίσκονται στο λαιμό που ενώνει τον κύριο κορμό της χερσονήσου της Ερυθραίας με τη δυτική απόληξη της, που αποτελούσε πάλι μια μικρή χερσόνησο. Αυτή η απόληξη παρουσίαζε τους τελευταίους αιώνες τη μεγαλύτερη δημογραφική ανάπτυξη. Σ’ αυτήν αναπτύχθηκαν, εκτός από την Κρήνη (Τσεσμέ) και τα Αλάτσατα, η Κάτω Παναγιά, η Αγία Παρασκευή (Κιόστε) κι άλλοι μικρότεροι οικισμοί. Στα νότια, βρίσκεται η Αγριλιά με μεγάλο και ασφαλή λιμένα και με έξοδο στο Ικάριον Πέλαγος.

Ο ναός της Παναγίας των Εισοδείων, ευρίσκετο στο μέσον των Αλατσάτων γι’ αυτό και ελέγετο Μεσιανή Παναγιά. Ήταν περικαλλής και μεγαλόπρεπος και η πανήγυρης του στις 21 Νοεμβρίου, ετελείτο με ιδιαίτερη τιμή και ευλάβεια. Συνέρρεον όλοι οι φιλόθρησκοι όχι μόνον των Αλατσάτων, αλλά και από άλλες πόλεις και χωριά της Ερυθραίας για να προσκυνήσουν την Θεομήτορα.

Πριν περάσουν 30 χρόνια τα δύο χωριά (Πάνω και Κάτω Χωριό), που επεκτείνονταν με πόλο έλξεως τον ναό, είχαν ενωθεί και τότε οι κάτοικοι αποφάσισαν να γκρεμίσουν την εκκλησία και ν’ αναγείρουν καινούργια, μεγαλύτερη. Αρχιτέκτονας του νέου ναού των Εισοδείων, ήταν ο Ε. Καλονάρης.

Όμως το θαυμάσιο μαρμάρινο τέμπλο που κοσμούσε τον ναό, φιλοτεχνήθηκε 40 χρόνια αργότερα από τον Τήνιο γλύπτη Ιωάννη Χαλεπά, πατέρα του Γιαννούλη. Έξοχη ήταν και η αγιογράφηση από τον καλλιτέχνη Καλύμνιο Σακελλάριο Μαγκλή. Τριγύρω από την εκκλησιά ήταν φαρδύς περίβολος, στρωμένος με μικρά βότσαλα, που λέγονται βολάκια.

Η ενορία Νέων Αλατσάτων Ηρακλείου

Η Ενορία Νέων Αλατσάτων Ηρακλείου βρίσκεται νότια της Πόλεως του Ηρακλείου. Ο Ενοριακός Ναός είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου. Η ιστορία της Ενορίας αρχίζει αμέσως μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν χριστιανοί πρόσφυγες, οι οποίοι προέρχονταν από το χωριό Αλάτσατα της Μικράς Ασίας. Η περιοχή τότε είχε την ονομασία «Χάνιαλη Τεκέ», λόγω ενός Μουσουλμανικού Τεμένους, το οποίο ακόμη και σήμερα βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της Ενορίας.

Οι χριστιανοί αυτοί πρόσφυγες άρχισαν να κτίζουν και τον πρώτο Ναό, με σκοπό να τον αφιερώσουν στα Εισόδια της Θεοτόκου, όπως είχαν κάνει πολλά χρόνια πριν και στην χαμένη τους Πατρίδα, στην οποία είχαν περικαλλή Ναό αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου και ο οποίος υπάρχει μέχρι σήμερα, μέχρι πριν λίγο καιρό ως Μουσουλμανικό Τέμενος και τώρα ως Μουσείο. Μετά από διακοπή των εργασιών κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, ολοκληρώθηκε η ανέγερση του πρώτου αυτού Ναού το 1945, έτος κατά το οποίο ιδρύεται και η Ενορία (6-8-1945 επί Αρχιερατείας του Κρήτης Βασιλείου) και το 1946 εγκαθίσταται στην νεοϊδρυθείσα Ενορία ως πρώτος Εφημέριος ο Αρχιμανδρίτης Θεοφύλακτος Σμυρνιωτάκης.

Το έτος 1966 και ενώ στο μεταξύ ο πληθυσμός της Ενορίας έχει αυξηθεί σημαντικά, αρχίζουν οι εργασίες για την ανέγερση νέου, μεγαλυτέρου ιερού Ναού, στο ίδιο σημείο στο οποίο βρίσκεται ο πρώτος Ναός. Με τις άοκνες προσπάθειες του Εφημερίου Θεοφυλάκτου Σμυρνιωτάκη και την συμπαράσταση των Ενοριτών κτίζεται ο σημερινός ιερός Ναός, σε διάστημα μόλις οκτώ μηνών.

Αμέσως μετά, το προάστιο πλέον του Ηρακλείου, ονομάζεται «Αμπελόκηποι» λόγω των πολλών αμπελώνων και των κήπων που υπήρχαν τότε στην περιοχή και το 1988 με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου το προάστιο και η Ενορία ονομάζονται «Νέα Αλάτσατα».

Ο πληθυσμός της Ενορίας σήμερα είναι περίπου 6.000 κάτοικοι και φυσικά δεν είναι όλοι απόγονοι των προσφύγων Αλατσατιανών, προσπαθούν όμως οι εναπομείναντες, με την συμπαράσταση της Εκκλησίας, την οποία πάντοτε αγαπούν και στηρίζουν και του Συλλόγου των Αλατσατιανών που έχουν ιδρύσει, να διατηρούν τα ήθη και τα έθιμα της «πατρίδας» όπως την ονομάζουν, εκεί απέναντι στην Ιωνία.

Πηγές: alatsata.net eisodianalatsata.gr diakonima.gr