Δημιουργήθηκε το 1974 και επίσημα λειτουργεί από το 1975. Η πρώτη επωνυμία του ήταν “ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΩΝ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΗΣ. Mετά από τροποποίηση του καταστατικού του το 1985 πήρε την επωνυμία “ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ ΟΙ ΠΑΙΟΝΕΣ”.

Ο Σύλλογος με τη δράση, το έργο και την προσφορά του στον τόπο και στην ευρύτερη περιοχή, καταξιώθηκε στον χώρο του σε τοπικό και πανελλήνιο επίπεδο, ακόμη δε και σε συναντήσεις διεθνούς επιπέδου.

Καθιέρωσε το 1975 τις τοπικές εκδηλώσεις “ΘΕΟΤΟΚΕΙΑ” επ’ευκαιρία της τοπικής πανηγύρεως και ως ένδειξη τιμής προς την προστάτιδα και δημιουργό της πόλης ΠΑΝΑΓΙΑΣ της ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ. Οι εκδηλώσεις αυτές ως θεσμός πλέον πραγματοποιούνται με την πρωτοβουλία του Δήμου Γουμένισσας και την ενεργό συμμετοχή όλων των τοπικών Συλλόγων και φορέων.

Καθιέρωσε επίσης από το 1993 την πραγματοποίηση-το τελευταίο δεκαήμερο κάθε Οκτωβρίου-εκδηλώσεων για την ελευθερία της πόλης (23-10-1913) από τον τούρκικο ζυγό και από το 1995 χορωδιακή συνάντηση με έδρα την Γουμένισσα.

Ο Σύλλογος στην εικοσαπενταετή παρουσία του διοργάνωσε πλήθος καλλιτεχνικών, επιμορφωτικών, λαογραφικών, φιλολογικών, αθλητικών εκδηλώσεων (εκθέσεις, ομιλίες, συναυλίες, αγώνες κλπ.) δημιουργώντας έντονη πολιτιστική κίνηση στον τόπο και καθιστώντας τη Γουμένισσα πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Επίσης με τα τμήματά του έχει πάρει μέρος σε πλήθος εκδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό, εκπροσωπώντας τη χώρα και σε διεθνείς συναντήσεις.