Αρχές του 2004 μια παρέα φίλων αποφάσισε να δημιουργήσει έναν πολιτιστικό σύλλογο με έδρα την πόλη της Κοζάνης, τον οποίο και ονόμασαν Πολιτιστικό και Λαογραφικό σύλλογο «Η Κόζιανη».Σκοπός του συλλόγου είναι η διατήρηση και συνέχιση της παράδοσης και του πολιτισμού της πόλης της Κοζάνης και της Δυτικής Μακεδονίας γενικότερα.

Αμέσως δημιουργήθηκε ένα τμήμα εκμάθησης παραδοσιακών χορών έχοντας σαν σκοπό την συμμετοχή σε διάφορες εκδηλώσεις. Η πρώτη δραστηριότητα του συλλόγου ήταν η φιλοξενία του χορευτικού συγκροτήματος «Αμαλία», Ελλήνων ομογενών από το Haagen της Δυτικής Γερμανίας με τον οποίο και δόθηκαν από κοινού παραστάσεις σε διάφορες πόλεις του νομού Κοζάνης.

Από τον Σεπτέμβριο του 2005 ο σύλλογος απέκτησε νομική υπόσταση και άρχισε να δραστηριοποιείται πιο ενεργά. Αυτή τη στιγμή διαθέτει τέσσερα χορευτικά τμήματα, δύο ενηλίκων με 80 μέλη, ένα παιδικό και ένα εφηβικό και σκοπό έχει τη δημιουργία και άλλων τμημάτων που θα ασχολούνται και με άλλα κομμάτια του πολιτισμού. Πρέπει να αναφερθεί ότι από τον Σεπτέμβριο 2006 λειτουργούν άλλα δύο τμήματα, ένα χορωδίας και ένα εκμάθησης βυζαντινής μουσικής και από το 2007 θεατρική ομάδα.

Η ιματιοθήκη των χορευτικών ομάδων περιλαμβάνει στολές για τα παιδικά και εφηβικά τμήματα. Το τμήμα παραστάσεων παρουσιάζεται με στολές τοπικές Κοζάνης και φορεσιές Ρουμλούκι (Γυναικών) και Επισκοπής Νάουσας (Ανδρών). Το τμήμα αυτό μπορεί να παρουσιάσει χορούς από την Κοζάνη και ευρύτερη περιοχή καθώς και χορούς από την ΚεντρικοΔυτική Μακεδονία. Επίσης μπορούμε να παρουσιάσουμε το δρώμενο των φανών όπως λαμβάνει χώρα στην Κοζάνη την περίοδο της Αποκριάς.

Οι χορευτικές ομάδες του συλλόγου έχουν λάβει μέρος σε πολλές εκδηλώσεις & φεστιβάλ σ΄ όλη την Ελλάδα & έχουν αποσπάσει θετικά σχόλια και διακρίσεις. Επίσης συμμετείχε και σε τηλεοπτικές παραγωγές με λαογραφικό περιεχόμενο. Ο Σύλλογος διοργανώνει εκδηλώσεις καθ΄ όλη την διάρκεια του έτους (ετήσιο χορό, κοπή βασιλόπιτας, αποκριάτικο γλέντι, εορτασμό Καθαράς Δευτέρας, παιδικό φεστιβάλ κάθε Απρίλιο & εορτασμό της παγκόσμιας ημέρας χορού. Λαογραφική εκδήλωση με τίτλο «Τώρα Μαγιά τώρα δροσιά , τώρα το καλοκαίρι» κάθε Μάιο, σεμινάρια παρουσίασης παραδοσιακών χορών, κ.α.).

Η θεατρική μας ομάδα κάθε χρόνο την περίοδο της Αποκριάς ανεβάζει θεατρική παράσταση γραμμένη στο Κοζανίτικο Ιδίωμα’. Από 1 Απριλίου 2009 ο σύλλογός μας έγινε μέλος της Διεθνούς Οργάνωσης Λαϊκής Τέχνης και σε συνεργασία με το Άρχειο Ελληνικού Χορού. Ο ζήλος, το μεράκι & η αγάπη των μελών μας για τις δράσεις μας είναι η κινητήρια δύναμη που μας δίνει ώθηση για την συνέχεια & την ανάπτυξη του φάσματος των δραστηριοτήτων μας. Αγαπούμε την παράδοση, στηρίζουμε την πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου μας. Είμαστε στη διάθεσή σας για συνεργασία προκειμένου να αναδείξουμε και να προβάλουμε την πλούσια μουσικοχορευτική και πολιτιστική παράδοση της χώρας μας.