Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1981 από το μεράκι των προσφύγων πρώτης και δεύτερης γενιάς, που ρίζωσαν και δημιούργησαν στην Πτολεμαΐδα και αριθμεί 2000 μέλη. Σκοπός του είναι η μελέτη, καταγραφή, διατήρηση και συνέχιση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και ο διακαής πόθος εκείνων των ανθρώπων να έχουν ένα δικό τους Σύλλογο, να τους αγκαλιάσει, να γίνει η δεύτερή τους οικογένεια, όπου θα μπορούσαν να καταθέσουν την ιστορία τους, μια ανάμνηση, ένα γεγονός, ένα τραγούδι, αλλά και να σφυρηλατήσουν με πάθος την ιδέα των Αλησμόνητων Πατρίδων. Έτσι οι μαρτυρίες των προσφύγων πρώτης γενιάς, που σιγά-σιγά φεύγουν για τη γειτονιά των αγγέλων, έμειναν ιερή παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές.
Ο Σύλλογος κράτησε ζωντανό το όραμα, ατόφια τη μνήμη, ανδρώθηκε, διευρύνθηκε και δραστηριοποιήθηκε σε πολλούς τομείς. Στεγάζεται σ`ένα καλαίσθητο ιδιόκτητο οίκημα, το οποίον καταστράφηκε από πυρκαγιά, τον Απρίλιο του 2007 και ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες του σε διάστημα μόλις ενός και ημίσεως χρόνου. Εκεί έχουν διοργανωθεί ημερίδες-αφιερώματα, (στον ποιητή Γ. Σεφέρη και στον Μαθηματικό Κων/νο Καραθεοδωρή), ημερίδα μνήμης, με κύριο ομιλητή τον Γιάννη Καψή, εκθέσεις φωτογραφίας, αγιογραφίας, παρουσιάσεις βιβλίων και σεμινάρια συλλογής αρχειακού υλικού. Ο Σύλλογος βράβευσε και απένειμε τιμητικές διακρίσεις σε πρόσφυγες πρώτης γενιάς της Πτολεμαΐδας και του ευρύτερου Μικρασιατικού χώρου (Φιλιώ Χαϊδεμένου, Ιφιγένεια Χρυσοχόου) καθώς και σε πρόσωπα του πνεύματος και της κοινωνικής δράσης.
Κορυφαία εκδήλωση του Συλλόγου θεωρούνται τα «ΙΩΝΕΙΑ», ένας θεσμός για μελέτη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και για ενίσχυση της μνήμης των αλησμόνητων πατρίδων. Είναι τριήμερες εκδηλώσεις που τελούνται επί εικοσαετία κατά το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου. Στα «ΙΩΝΕΙΑ» έχουν παρευρεθεί και τιμηθεί προσωπικότητες της χώρας όπως:
- Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρός Χριστόδουλος
- Ο αείμνηστος μουσικοσυνθέτης και στιχουργός Σταύρος Κουγιουμτζής
- Ο αείμνηστος δημοσιογράφος Πάνος Γεραμάνης
- Ο Μικρασιάτης ηθοποιός Γιάννης Βόγλης
- Ο Πρόεδρος της βιομηχανίας χαλβά και γλυκών κ. Νικόλαος Χαΐτογλου