Κλείσιμο Χάρτη 

  Χάρτης/Αναζήτηση Συλλόγων 

Καπεταναραίοι Βέροιας – Αποκριάτικο έθιμο

Τοποθεσία: Βέροια Νομός: ΗΜΑΘΙΑΣ Περιφέρεια: Κεντρική Μακεδονία

Έχετε κάποια απορία ή παρατήρηση για το παρόν περιεχόμενο; Θα χαρούμε να σας ακούσουμε!

Στην Βέροια το καρναβάλι ήταν εντυπωσιακό, όμως στις αρχές της δεκατίας του ’60 ατόνησε εξαιτίας ενός θανάτου κάποιου πλούσιου Εβραίου πιθανόν από καρναβαλιστές κατα την περίοδο της Αποκριάς.

Αυτό που ήταν σημαντικό την περίοδο της Αποκριάς στην Βέροια ήταν το έθιμο των «Καπεταναραίων», το οποίο αναβιώνει τα σημερινά χρόνια ο «Λαογραφικός Σύλλογος Βλάχων Βέροιας» και το οποίο είχε ανθίσει πολύ στα χρόνια του μεσοπόλεμου. Το έθιμο τελούνταν από ντόπιους Βεροιωτάδες και από Βλαχόφωνους Έλληνες της Βέροιας. Το μπουλούκι των Βλάχων ήταν το πιο εντυπωσιακό. Το έθιμο είχε πολλές ομοιότητες με τις Μπούλες της Νάουσας. Στο 19ο αιώνα οι καπεταναραίοι της Βέροιας είχαν και μάσκες, όμως μετά την Απελευθέρωση το 1912 δεν φορούσαν μάσκες .. Από τον Αη Δημήτρη οι νεαροί άντρες της Βέροιας (καλοί χορευτές) προετοιμάζονταν από μόνοι τους με δικά τους χρήματα και χωρίς την παρέμβαση κάποιου συλλόγου ή του Δήμου. Συγκεντρώνονταν η ομάδα και ιδιαίτερα οι βλάχοι έλεγαν «τσε βα σφουτσιέμ λα Παριάσινι; = τι θα κάνουμε τις Απόκριες;» Ετοίμαζαν τις φορεσιές τους με μεγάλη προσοχή και φροντίδα. Ήταν το μόνο μέλημά τους και περιμένανε πώς και πώς τις Απόκριες. Μάζευαν πολλά ασήμια, σιρίτια, στολίδια, κιουτσέκια (διπλές, τριπλές ασημένιες αλυσίδες) για να τα βάλουν στο στήθος.

Την Κυριακή της Αποκριάς τα μπουλούκια αφού ντύνονταν με ευλάβεια στα σπίτια τους συναντιόντουσαν στην πλατεία Ωρολογίου μετά το σχόλασμα της εκκλησίας και αρχίζανε τις πατινάδες στους μαχαλάδες της πόλης, όπου χόρευαν σε κάθε μαχαλά ο καθέανας το δικό του χορό με την σειρά. Στους μαχαλάδες έκαναν συνήθως το εξής έθιμο: Δύο τσολιάδες πάλευαν με τα σπαθιά και σε κάποια στιγμή ο ένας έπεφτε κάτω προσποιούμενος το νεκρό. Οι μουσικοί έπαιζαν έναν πένθιμο σκοπό. Έρχονταν ο άλλος από επάνω και έκανε αναπαράσταση γδαρσίματος αρνιού χρησιμοποιώντας μια τριχιά (σχοινί) σα να έβγαζε τα έντερα του «νεκρού». Σε κάποια στιγμή ο πεθαμένος ζωντάνευε (στοιχειο νεκρανάστασης) και συνεχίζονταν ο χορός. Το βράδυ το γλέντι συνεχίζονταν σε καφενείο μέχρι τις πρωινές ώρες, κοιμόντουσαν λίγο μαζί με την φορεσιά και την Καθαρά Δευτέρα έκαναν το ίδιο πράγμα και στο τέλος κατέληγαν στην τοποθεσία Ελιά όπου σερβίρονταν και ο παραδοσιακός Βεροιώτικος φασουλοταβάς. Οι οργανοπαίχτες ήταν από τη Νάουσα και την Έδεσσα (χάλκινα όργανα).

Το μπουλούκι αποτελούνταν από φουστανελοφόρους, βοσκοπούλες και μάγκες και όλοι τους άντρες. Δεν υπήρχαν γυναίκες στο μπουλούκι. Οι φουστανελοφόροι φορούσαν τσαρούχια με φούντα, καλτσοδέτες, μάλλινες μεγάλες άσπρες κάλτσες ή άσπρα χολέβια (τσουάριτς), πουκαμίσα (καμάσια) με πολλές δίπλες στο μπροστινό μέρος, άσπρο ψιλό καλοδουλεμένο τσιπούνι, από μέσα είχαν μάλλινη φανέλα (κατασάρκο) με κεντήματα στα μανίκια, γιλέκο (τσαμαντάνι), μαντήλι στο λαιμό και φυσικά είχαν τα ασημικά στο στήθος. Οι άλλοι μισοί άντρες ήταν μεταμφιεσμένοι σε βοσκοπούλες και οι «μάγκες» (συνήθως δύο) φορούσαν Αρβανίτικη φορεσιά (φυσικλίκια, πιστόλια, μαύρη ζίβρα=σαλβάρι, μαύρο πουκάμισο και μαύρο γιλέκο, μαύρο καπέλο στο κεφάλι με ψεύτικα μεγάλα μαλλιά για να είναι αγριωποί.) Αυτοί φύλαγαν το μπουλούκι με καμτσίκια (ένας μπροστά κι ένας από πίσω). Είχαν κι έναν καπετάνιο ως αρχηγό.

Οι χοροί που χορεύονταν ήταν η Πατρώνα, τα Τσάμικα (το Καραϊσούφ, τα Σάλωνα, τα Μάγια, ένα ξεχασμένο τώρα Μπεράτικο τσάμικο), Μπεράτικα, Συρτά, το Καραπατάκι, η Γκάιντα, Χασαπιές, η Ζαχαρούλα και άλλα. Ο καθένας είχε το χορό του. Ήταν καταπληκτικοί χορευτές και εντυπωσίαζαν με την χορευτική τους δεινότητα. Το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού του πρωτοχορευτή ήταν εμφανές και απαράμιλλο. Σπουδαίοι χορευτές Καπεταναραίοι στον μεσοπόλεμο ήταν ο Γιάννης Κοτρώνης (Τσιαμήτρος), ο Τάκης Κυρίτσης, ο Γιώργης Αράβας, ο Μόκανος, ο Αρίστος Ζαρογιάννης, ο Περικούσιος Δημούλας, ο Τάκης Πατσιαβούρας, ο Νίκος Βουρδούνης και άλλοι πολλοί.

  • Για το έθιμο των Καπεταναραίων Βέροιας πληροφοριοδότης είναι ο 89χρονος Κώστας Τσιαμήτρος (Ψωμάς) ο οποίος συμμετείχε ενεργά στο έθιμο στον μεσοπόλεμο και ήταν σπουδαίος χορευτής
  • Από τον Τσιαμήτρο Γιάννη, εκπαιδευτικό-χοροδιδάσκαλο για το περιοδικό «Χορεύω», Τεύχος 8, Μάρτιος-Απρίλιος 2009

Ευχαριστούμε τους υπεύθυνους του περιοδικού “Χορεύω” για την άδεια αναδημοσίευσης του άρθρου. Για να μάθετε πώς θα προμηθευτείτε τα τεύχη του περιοδικού, πατήστε ΕΔΩ

Σχόλια Χρηστών

x

Δείτε Επίσης

Σάββατο του Λαζάρου στην Αιανή Κοζάνης

Το έθιμο ανήκει στην κατηγορία των γυναικείων χορευτικών δρώμενων