Όσσα Λαγκαδά Θεσσαλονίκης

Όσσα Θεσσαλονίκης:
Τόπος, Ιστορία, Πολιτισμός

Φημισμένη για τα κόκκινα και τραγανά κεράσια της, η Όσσα είναι ένας από τους παλαιότερους και ιστορικότερους οικισμούς της επαρχίας Λαγκαδά, του νομού Θεσσαλονίκης. Χτισμένη στις βελανιδοσκέπαστες πλαγιές του όρους Βερτίσκος και σε υψόμετρο 650 μ., αγναντεύει από ψηλά τον κάμπο του Λαγκαδά και σαν παλιά αρχόντισσα αναπολεί ιστορίες από τα παλιά.

Η ιστορία της ξεκινά από τα προϊστορικά χρόνια, γίνεται όμως ιδιαίτερα γνωστή κατά την ελληνιστική περίοδο ως πόλη της αρχαίας Βισαλτίας (τοποθετημένη λίγο ανατολικότερα, στα σύνορα με τον Σοχό) που κόβει δικό της νόμισμα. Πάνω από το χωριό δεσπόζει ο λόφος Κουρί, όπου ανακαλύφθηκαν ίχνη αρχαίου ελληνιστικού οικισμού και η θέα είναι εξαιρετική.

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ονομαζόταν Βισόκα / Βυσσώκα και οι άνδρες κάτοικοί της ήταν φημισμένοι παπουτσήδες, τσαγκάρηδες, ταμπάκηδες (βυρσοδέψες), έμποροι μαλλιών και μάλλινων υφασμάτων, ενώ από τα δίπατα πέτρινα μακεδονικά σπίτια της ακουγόταν ο ήχος του αργαλειού, με τη χρήση του οποίου οι άξιες γυναίκες της Όσσας κατασκεύαζαν πανέμορφα και πολύχρωμα μάλλινα υφαντά.

Οι κάτοικοί της είναι ντόπιοι γηγενείς Μακεδόνες, ενώ πολλές οικογένειες έλκουν την καταγωγή τους από την Ήπειρο. Μετά το 1922 καταφθάνουν εδώ μερικές οικογένειες από το Αλμαλί της Αν. Θράκης. Έντονη και ακμαία υπήρξε η εκπαιδευτική δραστηριότητα κατά τον 19οαιώνα, με τη λειτουργία Ελληνικών Σχολείων και «Αστικής Σχολής», η φήμη της οποίας προσελκύει μαθητικό δυναμικό από τα περίχωρα, ακόμα και από τον Λαγκαδά.

Σημαντική είναι η επίσκεψη-προσκύνημα στις δύο εκκλησίες του χωριού, τον ναό των Ταξιαρχών του 1804 και τον Ιερό Ναό της Αγίας νεομάρτυρος Κυράννας, η οποία γεννήθηκε και έζησε στην Όσσα, αλλά πέθανε μαρτυρικά και σε νεαρή ηλικία σε φυλακή της Θεσσαλονίκης στις 28 Φεβρουαρίου 1751. Η θαυματουργή εικόνα της φυλάσσεται στον ομώνυμο ναό και είναι έργο του Χριστόδουλου Ζωγράφου από τη Σιάτιστα Κοζάνης. Εορτάζει στις 8 Ιανουαρίου.

Σήμερα, η Όσσα είναι ένα όμορφο, παραδοσιακό και γραφικό χωριό, με φυσικά χαρακτηριστικά και υπέροχες κλιματολογικές συνθήκες που ευνοούν την τοπική παραγωγή γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, με κυρίαρχη την παραγωγή υψηλής ποιότητας κερασιών, που δυστυχώς χρόνο με το χρόνο μειώνεται. Στην τοπική αυτή παραγωγή είναι αφιερωμένες οι ετήσιες εκδηλώσεις του δραστήριου Συλλόγου Οσσαίων «Η Αγία Κυράννα», με τίτλο «Πολιτιστικός Ιούνιος-Γιορτή Κερασιού Όσσας».

Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες η Όσσα διαθέτει έναν από τους ομορφότερους βιολογικούς αμπελώνες της χώρας μας, με εξαιρετική ποιοτική απόδοση και με παραγωγή κρασιών που φέρουν την ένδειξη καταγωγής «Τοπικός Οίνος Πλαγιών Βερτίσκου». Ο Αμπελώνας της Όσσας (του Ανέστη Μπαμπατζιμόπουλου) είναι ενταγμένος στο οινοπαραγωγικό δίκτυο των «Δρόμων του Κρασιού της Βόρειας Ελλάδας».

Άλλα προϊόντα που μπορείτε να βρείτε στο χωριό είναι τα αγνά παραδοσιακά ζυμαρικά και χειροποίητα σαπούνια από γάλα κατσίκας και αιθέρια έλαια, ενώ αν θελήσετε να φάτε σας προτείνουμε την Ταβέρνα «Βυσσώκα» στην είσοδο του χωριού, αλλά και «το Πέτρινο» στην Πάνω Αγορά της Όσσας. Δεν έχετε παρά να πάρετε το αυτοκίνητό σας και να ανηφορίσετε στις πλαγιές του Βερτίσκου για να ανακαλύψετε τις ομορφιές και τα μυστικά της παραδοσιακής Όσσας!

Άγγελος Β. Μήτσας
Συντηρητής Αρχαιοτήτων
τηλ. 6945.055380