Κλείσιμο Χάρτη 

  Χάρτης/Αναζήτηση Συλλόγων 

Έθιμα γάμου στα Λεπτόποδα Χίου

Τοποθεσία: Λεπτόποδα Χίου Νομός: ΧΙΟΥ Περιφέρεια: Βόρειο Αιγαίο

Έχετε κάποια απορία ή παρατήρηση για το παρόν περιεχόμενο; Θα χαρούμε να σας ακούσουμε!

Πριν από το γάμο γινόταν παζάρι μεταξύ των μελλοντικών συμπεθέρων και με συμμετοχή του γαμπρού για να εξασφαλισθούν περισσότερα χωράφια ως προίκα της νύφης. Προικοσύμφωνα συνήθως δεν γίνονταν. Αρκούσε η συμφωνία των συμπεθέρων, την οποία σπάνια αθετούσαν.Αφού οριζόταν η ημερομηνία του γάμου, άρχιζαν οι προετοιμασίες. Το στρώσιμο του κρεβατιού, η επίδειξη των προικιών, η εξασφάλιση των σφαγίων για το γαμήλιο τραπέζι και το ζύμωμα των στεφανοκούλουρων.

Προηγείτο πάντοτε το κάλεσμα των χωριανών, που γινόταν προσωπικά από στενούς συγγενείς των μελλονύμφων. Το απόγευμα της ημέρας του γάμου, οι κοπέλες του χωριού πήγαιναν στο σπίτι της νύφης και τη στόλιζαν τραγουδώντας το νυφικάτο (τραγούδι του γάμου). Το ίδιο έκαναν και οι νεαροί συγγενείς και φίλοι του γαμπρού, τραγουδώντας τον ξύριζαν και τον έντυναν.

Στη συνέχεια ο γαμπρός με τα όργανα πήγαινε στο σπίτι της νύφης. Την έπαιρνε και πήγαινε στην εκκλησία, όπου γινόταν το μυστήριο του γάμου. Κατά την ώρα που ετοιμάζονταν οι νεόνυμφοι και στη συνέχεια, που η πομπή πήγαινε στην εκκλησία, έριχναν αρκετές τουφεκιές. Την ώρα που έψελναν το “Ησαΐα χόρευε” κάποιος σήκωνε τον κουμπάρο και δεν τον άφηνε κάτω αν δεν του έταζε έστω και έναν κόκκορα. Τα δώρα των νεονύμφων “ριξίδια” τα έριχναν στον ώμο τους και αν ήταν χρήματα τα καρφίτσωναν στο φόρεμα της νύφης ή στο κουστούμι του γαμπρού.

Ακολουθούσε τραπέζι στο κελί της εκκλησίας και φυσικά γλέντι μέχρι το πρωί. Όταν ξημέρωνε, το ζευγάρι πήγαινε μαζί με τους συγγενείς και τους φίλους στο σπίτι της νύφης. Εκεί τοποθετούσαν στα κεφάλια των νεονύμφων δύο κουλούρες, τα στεφανοκούλουρα, τα οποία στη συνέχεια μοιράζονταν οι συνδαιτυμόνες.

Ο πατέρας ή η μάνα της νύφης έδιναν τα προχέρια, που ήταν συνήθως χρυσά νομίσματα. Το ίδιο γινόταν και με το γαμπρό. Το έθιμο αυτί στα νεώτερα χρόνια άλλαξε και αντί χρυσά νομίσματα, έδιναν κάποιο χωράφι παραπάνω από την προίκα που συμφωνήθηκε. Πολλές φορές το γαμήλιο γλέντι διαρκούσε περισσότερα από μία ημέρα.Την επόμενη Κυριακή γινόταν ο αντίγαμος. Οι νεόνυμφοι πήγαιναν στην εκκλησία και κοινωνούσαν. Μετά ακολουθούσε νέο γλέντι.

Μερικά από τα τραγούδια που ακούγονταν εκείνη την εποχή στους γάμους, οι λεγόμενοι νυφικάτοι, είναι οι παρακάτω :

Νυφικάτος 1

«Νύφη μας πράσινο χαρτί και λαμπερό φεγγάρι,

πόσα φλουριά τ” αγόρασες τούτο το παλικάρι.

Άχου, άχου πως μ” αρέσει

της νυφούλας μας η μέση.

 

Ειν” ο γαμπρός γαρίφαλο κι η νύφη βαβουλάκι,

παράνυφη, παράγαμπρος άστρο και φεγγαράκι.

Βιόλα μου” πεσε στη στράτα

κι ήβρεν τη μια μαυρομάτα.

 

Μας πήρανε το γιασεμί αντάμα με τη ρίζα,

π” απλώναμε τα ρούχα μας απάνω και μυρίζα.

Έλα, έλα που σου λέω

μη με τυραννάς και κλαίω.»

 

Νυφικάτος 2

«Άστρα που” στε στον ουρανό για περιμαζευτείτε,

να πα να στεφανώσετε κι ύστερα σκορπιστείτε.

 

Ασημένιο μου ρολόι

που” σαι τ” αρχοντολόι.

 

Μάνα μου πάρε τα κλειδιά και δος μου τα δικά μου

και γω θα ζήσω τώρα πια με τα πεθερικά μου.

 

Στης παράνυφης τα φρύδια

παιζ” ο έρωτας παιχνίδια.

 

Εφύτεψα βασιλικό και βγήκε μαντζουράνα

και την εκρυφοπότιζα να βλογηθούμ” αντάμα.

 

Βιόλα μου και κατιφέ μου

σε σ” αλησμονώ ποτέ μου.

 

Νύφη μας ωραιότατη, νύφη μας αρετούσα

χαρά που την επήρανε ευτοί που σ” αγαπούσα.

 

Τα ματάκια σου τα μαύρα

μ” άναψαν φωτιά και λαύρα.

 

Γαμπρέ μας καλορίζικε να ζήσης να γεράσεις,

να ζήσεις χρόνους εκατό και να τους ξεπεράσεις.

 

Νύφη μας καμαρωμένη

και στον κόσμο ξακουσμένη.

 

Όσ” άστρα έχ” ο ουρανός και ο Γενάρης χιόνια,

να ζήσει και τ” αντρόγυνο ευτυχισμένα χρόνια.

 

Τα ματόκλαδά σου λάμπου

σαν τα λούλουδα του κάμπου.

 

Απόψε γάμος γίνεται, απόψε παναΰρι

απόψε αποχωρίζεται η κόρη αφ” τον κύρη.

 

Η γαρουφαλιά σου κλείνει

να περάσω ε μ” αφήνει.

 

Σαν που” ναι ο πρίνος φουντωτός κι ο πεύκος δασωμένος,

έτσ” είν” η νύφη κι ο γαμπρός από μεγάλο γένος.

 

Τα ματάκια σου μου λένε

σαν πεθάνω θα με κλαίνε.

 

Νύφη μας το φουστάνι σου αγγέλοι σου το ράψα

και κάτω στον ποδόγυρο το ταίρι σου εγράψα.»

 

Νυφικάτος 3

«Άμε, γαμπρέ, στην εκκλησιά και στα στο παραθύρι

κι απόψε στην αγκάλη σου θα σου” ρτει μουσαφίρης.

Έλα, έλα πέρδικα μουσαφίρης

στ” αγκαλάκια τα δικά μου.

 

Γαμπρέ μια χάρη σου ζητώ κι αν θες να μας την κάνεις,

τον κρίνο που σου δώκαμε να μη μας το μαράνεις.

 

Τ” άστρα και τη πούλια ρώτα

πως σ” αγαπούν απέ πρώτα.

 

Γαμπρέ, τη νύφη ν” αγαπάς να μην τηνε μαλώνεις,

σαν το σγουρό βασιλικό να την εκαμαρώνεις.

Τ” άστρα και το φεγγαράκι

εγινήκασιν ταιράκι.

 

Κουμπάρε, πρωτοκούμπαρε που” βαλες το στεφάνι,

να σ” αξιώσει ο Θεός να βάλεις και το λάδι.

Άχου, άχου πως μ” αρέσει

της παράνυφης η μέση.

 

Κουμπάρε, που εβάσταξες τα στέφανα στο δίσκο,

τρεις ώρες σε παρατηρώ ψεγάδιν ε σου βρίσκω.

 

Τ” άστρα μέτρουν ένα ένα

μα ε σου” μοιαζε κανένα.

 

Ω, Παναγιά μου Δέσποινα, με το Μονογενή Σου,

στ” αντρόγυνο που γίνηκε να δώκεις την ευκή σου.

Πρόβαλε να δεις πως ήρτα

τ” άστρα μ” έφεραν τη νύχτα.

 

Πήρες εκείνον που” θελες με την υπομονή σου,

χαρήκανε οι φίλοι σου σκάσανε οι οχτροί σου.

Στου παράγαμπρου τα φρύδια

παίζει ο έρωτας παιχνίδια.

 

Σήμερα λάμπει ο ουρανός, σήμερα λάμπει μέρα,

σήμερα στεφανώνεται α

αϊτός την περιστέρα.

 

Τα μαλλιά σου μπλίρες μπλίρες

κείνον που” θελες επήρες.

Γαριφαλιάς γαρίφαλο και λεμονιάς κλωνάρι,

πόσα φλουριά τ” αγόρασες τούτο το παλικάρι.

 

Της παράνυφης τα μάτια

κάμνουν τις καρδιές κομμάτια.

 

Γαμπρέ στο παραθύρι σου φύτεψες μαντζουράνα

κι επότιζες τη να θραφεί να κοιμηθείτ” αντάμα.

 

Βιόλα μου και κατιφέ μου

δε σ” αλησμονώ ποτέ μου.

Γαμπρέ, σαν πας στην εκκλησιά στάσου στο παραθύρι,

κι απόψε στ” αγκαλάκια σου α σου” ρτει μουσαφίρης.

 

Σ” όσους γάμους κι αν επήγα

τέτοιο γάμο δεν τον είδα.

Να” ναι η νύφη βαβουλάκι

κι ο γαμπρός γαρουφαλάκι.»

Πηγή:

Σχόλια Χρηστών

x

Δείτε Επίσης

Σάββατο του Λαζάρου στην Αιανή Κοζάνης

Το έθιμο ανήκει στην κατηγορία των γυναικείων χορευτικών δρώμενων