Οι στόχοι ίδρυσης της Ένωσης Κρητών Νέας Σμύρνης, όπως ρητά αναφέρονται στο καταστατικό που συνέταξαν τα ιδρυτικά μέλη το 1949, είναι:

α. Η ανάπτυξη δεσμών συναδελφώσεως και πνεύματος αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας μεταξύ των μελών. β. Η ανάπτυξη της Λαϊκής Κρητικής τέχνης και Λαογραφίας και η διαφώτιση και καθοδήγηση των μελών για τη διατήρηση και διαφύλαξη των ιστορικών παραδόσεων και των κρητικών εθίμων. γ. Η δημιουργία και ενίσχυση τμήματος Νεολαίας για τη διατήρηση της κρητικής πολιτιστικής κληρονομιάς. δ. Η διοργάνωση διαλέξεων και εκδρομών για μορφωτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς. Είναι δε από τα πρώτα σωματεία που ιδρύθηκαν στην Αττική μετά την Ομόνοια του Πειραιά και την Παγκρήτιο.

Η αρχή έγινε το 1947 στη Νέα Σμύρνη από μια ομάδα Κρητών που σύχναζαν στην ταβέρνα του Κρητικού στον Πανιώνιο. Η αγάπη τους για τη μάνα-Κρήτη, που τους έλειπε, ήταν το κίνητρο, διότι εκείνη την εποχή ήταν δύσκολη η μετάβασή τους σε αυτή. Γι’ αυτό και την επισκέπτονταν σπάνια. Θέλοντας λοιπόν να φέρουν την Κρήτη κοντά τους προχώρησαν στη δημιουργία του Συλλόγου. Επέλεξαν τότε μια πόλη στην οποία ήταν αποδεκτοί από τους πολίτες που στην πλειονότητά τους ήταν πρόσφυγες και με τους οποίους ο σεβασμός και η αγάπη ήταν αμοιβαία αισθήματα. Εκεί ρίζωσαν, μεγαλούργησαν, διέπρεψαν και πρόκοψαν. Οι Κρητικοί εξάλλου είχαν πολεμήσει ηρωικά στη Μ.Ασία και έτσι στις καρδιές των προσφύγων, που καμάρωναν, υπήρχε ήδη η Κρήτη.

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι Κρητικοί της Ν. Σμύρνης ίδρυσαν την Ένωση Κρητών, που έγινε επίσημα Σύλλογος το 1949 με καταστατικό, σφραγίδα και σημαία με την ονομασία «Ένωση Κρητών Νέας Σμύρνης» και η οποία συμμετέχει ενεργά στα πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα της πόλης.

Ιστορικά στην ένωση Κρητών έχουν εκλεγεί: Το 1951 Πρόεδρος: Χαλεπάκης Γ.- Δικηγόρος, Αντιπρόεδρος: Μουρέλλος Εμμ. -Τραπεζικός, Γ. Γραμματέας: Τανταλίδης Ν. – Ιδ. Υπάλληλος, Ταμίας: Σιγανός Ι.- Τραπεζικός και Μέλη: Γεμενάκης Ι. – Δικηγόρος, Τζεράνης Εμμ.- Ιατρός, Τσιναράκης Γ. – Αυτοκινητιστής- Ταβέρνα Κρητικού, Μητσοτάκης Θεμ. – Τραπεζικός και Πετρουλάκης Εμμ. – Υπάλληλος Η.Ε.Μ.

Το 1963 από τα 117 παρόντα μέλη εκλέχτηκε Πρόεδρος: Κτιστάκης Ρούσος- Δημοσιογράφος, Αντιπρόεδρος: Τσιναράκης Γ. – Αυτοκινητιστής, Γ. Γραμματέας: Τρανταλίδης Γ., Ταμίας: Πατεράκης Ευ., Μέλη: Κουταλάκης Χ., Κοτζαμπασάκης Κ., Φραντζεσκάκης Ι., Βολάνη Μ.

Ακολούθως και επί σειρά ετών επίσης, πρόεδροι της Ένωσης διετέλεσαν ο Φραντζεσκάκης Ιωάννης και ο Ιωάννης Λίτινας.
Το 1977 με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης σε αίτημα των Κρητών του Π.Φαλήρου, οι οποίοι δεν είχαν κάποιο Σύλλογο, αλλάζει η επωνυμία σε «Ένωση Κρητών Ν.Σμύρνης – Π.Φαλήρου». Το αμέσως επόμενο βήμα, προκειμένου να αποσυμφορηθεί η Ένωση από το δυσβάσταχτο κόστος του ενοικίου, είναι η απόφαση για αγορά αίθουσας. Έπειτα από δωρεές των μελών ο στόχος γίνεται πραγματικότητα. Το 1992 η Ένωση αποκτά αίθουσα 90 τ.μ. στην οδό Δαρδανελίων 36 στην Άνω Νέα Σμύρνη.

Μεγάλο επίτευγμά της ήταν το 2004 (επί προεδρίας του Νταγκουνάκη Εμμ.) η ανέγερση μνημείου-αγάλματος του Ελευθερίου Βενιζέλου στην κεντρική πλατεία, κοντά στο σημείο που έγινε η ομιλία του εθνάρχη προς τους πρόσφυγες, σε χώρο που παραχωρήθηκε από το Δήμο Νέας Σμύρνης. Η πρωτοβουλία και η κάλυψη του οικονομικού κόστους ανήκαν αποκλειστικά στην Ένωση Κρητών. Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κ. Στεφανόπουλο σε μια λαμπρή τελετή.

Συνολικά, το μητρώο της Ένωσης αριθμεί 3.500 μέλη. Ωστόσο ενεργά, με τα οποία υπάρχει δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας, εντοπίζονται στα 500 περίπου μέλη. Η Διοίκηση ασκείται από 9μελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από τις θέσεις: Προέδρου, Αντιπροέδρου, Γ. Γραμματέα, Ταμία, Ειδικού Γραμματέα, Υπ.Νεολαίας, Υπ. Δημ. Σχέσεων και 2 Μελών. Σε αυτές τοποθετούνται μέλη της, μετά από τη διενέργεια εκλογών, οι οποίες διεξάγονται ανά διετία.

Ειδικότερα τελευταία, καταβάλλονται φιλότιμες προσπάθειες, τόσο για την πιο πιστή τήρηση της παρακαταθήκης των ιδρυτών, όσο και για την καλύτερη προβολή και τον εκσυγχρονισμό της Ένωσης.