Κλείσιμο Χάρτη 

  Χάρτης/Αναζήτηση Συλλόγων 

Ο Ποδαρ’στής – Έθιμο Δωδεκαημέρου στη Μεσορόπη Παγγαίου Καβάλας

Τοποθεσία: Καβάλα Νομός: ΚΑΒΑΛΑΣ Περιφέρεια: Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

Έχετε κάποια απορία ή παρατήρηση για το παρόν περιεχόμενο; Θα χαρούμε να σας ακούσουμε!

Ο Ποδαρ’στής - Έθιμο Δωδεκαημέρου στη Σαμοθράκη

Στις 2 Γενάρη έχουμε το έθιμο του Ποδαρίσματος. Την ημέρα αυτή είναι παλιά συνήθεια τα παιδιά να επισκέπτονται συγγενικά ή φιλικά σπίτια και να τα ποδαρίζουν για το καλό του καινούργιου χρόνου. Πιστεύουν ότι αν όλοι στο σπίτι είναι καλά στην υγεία τους και οι σοδιές πηγαίνουν καλά, αυτός που τους ποδάρισε έχει καλό ποδαρικό και τον καλούν πάλι για τον καινούργιο χρόνο. Το έθιμο του ποδαρίσματος είναι παλαιότατο και όλοι δίνουν μεγάλη σημασία σε αυτό. Αν σε κάποιο σπίτι πέσει μια συμφορά, ρωτούν οι γείτονες και οι γνωστοί: Ποιος σας ποδάρ’ξε φέτος;. Απαντούν ο τάδε… Α, να τον καλέσ΄τει και του χρόνου να σας ποδαρίξ, λένε ειρωνικά. Όσοι δεν έχουν καλό ποδαρικό αποφεύγουν να κάνουν επισκέψεις την ημέρα αυτή.

Ο Ποδαρ’στής ετοιμάζει ένα ξύλινο τοπούζι, δηλ το ξύλινο σφυρί. Παίρνει και μια μαρμαρόπετρα από την άκρη του δρόμου, όση μπορεί να σηκώσει και όταν φτάσει στην εξώπορτα του σπιτιού που θα ποδαρίξει, αφήνει την πέτρα και με το τοπούζι χτυπάει την πόρτα και φωνάζει: Ντό καρα και ντό καρα Βασίλα, πολύ μάλαμα και πολύ ασήμα. Αν δεν τον ακούσουν οι σπιτικοί, διότι οι εξώπορτες είναι συνήθως μακριά από την κατοικία, ξαναφωνάζει δυνατότερα. Όσο δυνατά φωνάζει τόσο τα χτυπήματα στην πόρτα είναι ισχυρά ώσπου να τον ακούσουν. Είναι χαράματα και δεν έχει ξημερώσει καλά όταν γίνεται το ποδάρισμα.

Ο Ποδαρ’στής - Έθιμο Δωδεκαημέρου στη Σαμοθράκη

Οι νύχτες του χειμώνα είναι μεγάλες και νυχτώνει νωρίς, με αποτέλεσμα να σηκώνονται και νωρίς το πρωί. Έτσι στις 4:30 με 5:00 το πρωί είναι όρθιοι και άναβαν το τζάκι για να ζεστάνει το σπίτι. Πριν ξημερώσει ο ποδαρ’στής παίρνει την μαρμαρόπετρα και πηγαίναι στο δωμάτια που μπουμπούνιζε το τζάκι. Αφήνει την πέτρα πίσω από την πόρτα της κάμαρης αυτής που έχει το τζάκι και λέει στου σπιτικούς: Όπως βαρεί η πέτρα, έτσι να βαρεί το ασήμι και το μάλαμα σε αυτό το σπίτι. Ύστερα κάθεται ο Ποδαρ’στής σταυροπόδι μπροστά στο αναμμένο τζάκι, ζητάει από την νοικοκυρά λίγο χοντρό αλάτι και το ρίχνει λίγο-λίγο στην φωτιά. Το αλάτι αρχίζει να πατλαντά, δηλ να σκάζει και το παιδί λέει: Όπως κάθομαι εγώ έτσι να κάθεται η όρνιθα να ζεσταίν’ τ’αυγά .Ξαναρίχνει λίγο αλάτι και λέει: Όπως σκάζ’ αυτό το αλάτ’, έτσι να σκάζουν τα αυγά της κλωσσαριάς και να βγαίνουν τα πουλιά. Πάλι ρίχνει αλάτι στην φωτιά και λέει: Όπως σκάζ’ τ’αλάτ’, έτσι να σκάζουν οι οχτροί σας. Ξαναρίχνει αλάτι στην φωτιά και συνεχίζει να λέει: Πολνοί γαμπροί, πολλές νύφες, πολλά παιδούδια, πολλά κουρτσούδια, πολλά μοσχαρούδια, πολλά αρνούδια, πολλά κατσ’κούδια, πολνοί πετ’νοί, πολλές όρνιθες, πολλά σ’τάρια, πολλά κριθάρια, πολύ μισίρι. Πολλά καλά να δίν’ ο Θεός σ’αυτό το σπίτ’.

Αφού τελειώσει το ποδάρισμα, οι νοικοκύρηδες του σπιτιού ευχαριστημένοι από τις τόσες καλές ευχές. Προσφέρουν κέρασμα στο παιδί και του δίνουν να πάρει μαζί του Κ’λίκα, δηλ μια μεγάλη κουλόυρα. Επίσης δίνουν κουλουράκια, ξυλοκέρατα, καρύδια, σύκα και πολύ σπάνια και μεταγενέστερα χρήματα. Γεμάτο χαρά το παιδί φεύγει να πάει σε άλλο σπίτι να κάνει ποδαρικό.

Καπότες

Ο Ποδαρ’στής - Έθιμο Δωδεκαημέρου στη Σαμοθράκη
Το έθιμο του ποδαρικού διαδέχεται το έθιμο με τις καπότες, όπου μικροί ή και μεγάλοι τυλιγμένοι με μεγάλες κάπες ‘’την πέφτουν’’ στους ποδαριστές για να τους πάρουν τα δώρα από το σπίτι που πήγανε.

Τάσος Κυριακίδης

Τάσος Κυριακίδης

Ερευνητής της λαογραφίας του Παγγαίου και της Σαμοθράκης. Γεννήθηκα στους Φιλίππους Καβάλας. Τα ενδιαφέροντά μου από μικρή ηλικία είναι η ενασχόλησή μου με την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου μου. Η ιδιαίτερη φύση της δουλειάς μου με έφερε πολύ κοντά σε διάφορα μέρη της Ελλάδος που δεν είχα ξανακούσει και έτσι με κίνησε το ενδιαφέρον να μάθω και να ρωτήσω για τον πολιτισμό τους, όπου πολλές φορές το ενδιαφέρον αυτό με οδηγούσε σε καταγραφή και έρευνα κάποιον περιοχών όπως η Τήλος, η Κάλυμνος κ.α.

Με το νησί της Σαμοθράκης από την αρχή ασχολήθηκα πιο επιστημονικά ώστε να φτάσω σε σωστά αποτελέσματα και μέσα από την έρευνα μου και τις καταγραφές μου να φτάσω στην ‘’προώθηση’’ της λαογραφίας του νησιού. Το χωριό μου είναι πλησίον του όρους Παγγαίου, τα βιώματά μου είναι πολλά όπου και αυτά με οδήγησαν να προβώ σε μια πιο έγκυρη έρευνα μέσα από πολλές καταγραφές.

Σχόλια Χρηστών

x

Δείτε Επίσης

Σάββατο του Λαζάρου στην Αιανή Κοζάνης

Το έθιμο ανήκει στην κατηγορία των γυναικείων χορευτικών δρώμενων